चितवन । समितिमा रहेपछि आफ्नो जिम्मेवारी वहन गर्दा सामुदायिक वनमा हुने तस्करीहरु नियन्त्रणमा कसरी आउँछ भन्ने उदाहरण चितवनमा रहेको एक सामुदायिक वनले प्रस्तुत गरेको छ ।
समितिको अध्यक्षमा शंकर लामा सहित नयाँ नेतृत्व आएसँगै कालिका ७ चितवनमा रहेको उदयपुर सामुदायिक वनभित्र हुने तस्करी नियन्त्रणउन्मुख भएको छ ।
लामा नेतृत्वको समितिले चोरी तस्करी नियन्त्रणसँगै बन जोगाउन नयाँ नियम समेत बनाएर लागू गरेको छ ।
वनबाट हुने चोरी तस्करीहरुलाई रोक्न हेरालुको कमीले केही समस्या भएपछि अहिले समितिका व्यक्तिहरुलाई नै परिचालन गर्ने गरिएको हो ।
चोरी तस्करी पूर्ण रुपमा नियन्त्रण गर्न नसकेपनि पहिलेको तुलनामा आफूहरुको सक्दो प्रयासपछि अहिले धेरै कमी भएको लामाको भनाई छ ।
समितिमा रहनुभएका व्यक्तिहरुलाई खटाएर वनको नाका नाकामा तैनाथ गरिएको र यसले तस्कहरु नियन्त्रण गर्न सम्भव भएको उहाँको भनाई छ । त्यसरी खटिने समितिका सदस्यहरुलाई निश्चित रकमको भत्ता उपलब्ध गराउने गरेको लामाले बताउनुभयो ।
चुनावताका हरिया रुखहरु काटेर दाउरा बनाउनेहरु धेरै भएपनि अहिले दाउराका लागि काँचो रुख काट्ने कार्य पूर्णरुपमा रोक्न सकिएको उहाँले बताउनुभयो ।
चोरी तस्करीलाई शून्य बनाउन नसकेपनि अहिले धेरै नियन्त्रणमा आइसकेको र जफत गरिएका काठहरु मुचुल्का बनाएर राखिएको लामाको भनाई छ । तस्करहरुबाट नियन्त्रण काठको सवै विवरण लिएर वडाअध्यक्ष हस्ताक्षर गराई सुरक्षित राख्दै आएको लामाले बतउनुभयो । आफू समितिमा निर्वाचित भएर आएपछि आफ्नो मुख्य ध्ययनै वनमा हुने चोरी तस्करी नियन्त्रण गर्नु रहेको भन्दै त्यसैमा केन्द्रीत हुँदा सफलता मिल्दै गएको उहाँको दाबी छ । हालसम्म साँढे २ सयको हाराहारीमा काठ नियन्त्रणमा लिएको उहाँको भनाई छ ।
जुन वडामा काठ समातिएको हो सोही वडाका वडाअध्यक्षलाई रोहवरमा राखेर मुचुल्का उठाउने गरिएको छ । वडाअध्यक्षलाई रोहवरमा राख्दा तस्करी भइरहेको जानकारी समेत दिन सजिलो हुने र यसले त्यस्ता कार्य नियन्त्रणमा थप मद्दत मिल्ने उहाँको विश्वास छ ।
रातको समय तस्करी भइरहेको सूचना आए नेपाल प्रहरीको सहयोगमा तस्करहरु नियन्त्रणमा लिने कार्य गर्दै आइरहेको लामाले बताउनुभयो ।
आफू अध्यक्षमा निर्वाचित हुनासाथ हेरालुको परिचालनलाई सक्रिय गराएको, एक जना हेरालुसँग समितिका व्यक्तिहरु समेत बसी चार पाँच समूह बनाई बनको रेखदेख भइरहेको उहाँको भनाई छ ।
आफूले तस्करलाई समात्नका लागि एउटा ग्रुप गएको ठाउँ अर्को ग्रुपलाई थाहा नदिएर परिचालन गर्ने गरेको अध्यक्ष लामाको भनाई छ ।
आफ्नो कार्यकाल सम्झनलायक गराउन आफू सक्रिय भएको भन्दै चाँडै नै अहिले खाली रहेको २ सय विघा जमिनमा वृक्षारोपण गर्ने योजना रहेको लामाले बताउनुभयो । त्यस्तै नियन्त्रणमा लिएका काठहरु उपभोक्ताको आवश्यकता अनुसार वितरण गर्ने योजना ल्याउन लागेको लामाले सुनाउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो,“घरका लागि काठ पाइन्छ की भनेर कुर्दाकुर्दै वर्षौ वितेको तितो अनुभव छ । १ देखि २ वर्ष सम्म उपभोक्ताले कुरेका छन् । त्यसैले जिल्ला वनबाट विक्रि आदेश ल्याएर यो सेवा उपलब्ध गराउनेछु । ”
सालको १६ सय क्यूफुट र ८०० सय जति कु काठ रहेको र त्यसलाई काटेर चाँडै सेवा दिने बताउँदै अहिले छपान आदेश आइसकेको बताउनुभयो । आफूले २, ३ दिन भित्रमा छपान गर्ने, छपान गरेको १५ दिनभित्र काठ काट्ने बताउनुभयो । जिल्ला वनको समन्वयमा काम गर्ने उहाँको भनाई छ । सवै उपभोक्तालाई राम्रोसँग सूचना दिएरमात्रै काठ वितरण सुरु गर्ने लामाले बताउनुभयो ।
त्यस्तै तस्कर नियन्त्रणसँग बन जोगाउन अहिले उपभोक्तालाई हप्ताको तीन दिनमात्रै जंगल पस्न अनुमति दिने गरिएको छ । हप्ताको तीन दिन उपभोक्तामात्रै घाँस र सुकेका दाउरा लिन मात्रै प्रवेश पाउनेगरी आफूले नयाँ नियम बनाएर लागू गरेको लामाले बताउनुभयो ।